23 januari

Bedrijfsgeneeskundige zorg voor iedereen?!

BLOG | Wat zijn de belangrijkste taken van een bedrijfsarts? Het gezond houden van werkende mensen, het voorkomen van beroepsziekten en arbeidsgerelateerde ongevallen en zorgen dat mensen na hun werkzame bestaan van hun pensioen kunnen genieten. Ofwel: werken aan duurzame inzetbaarheid voor de gehele beroepsbevolking. Ondanks dit hogere doel zijn bedrijfsartsen nog steeds heel veel bezig met verzuim. Zij richten zich hierbij op de zieke werknemer; grofweg 5% van de beroepsbevolking.

Meer preventie nodig

We zouden nog veel meer bijdragen aan duurzame inzetbaarheid als we ons als bedrijfsartsen ook actief richten op de grote meerderheid, de niet-verzuimende 95%. Door arbeidsgerelateerde spanning te helpen voorkomen. Door de werkvloer op te gaan en daar incidenten (zoals met chroom-6) te voorkomen. Kortom, door meer in te zetten op preventie, iets waar we als bedrijfsartsen al langer naar streven, maar wat in de praktijk nog steeds te weinig wordt waargemaakt. Aan visie ontbreekt het ons niet als beroepsgroep. Ook de politiek heeft ons het mandaat gegeven om elke werkvloer te betreden.

Te weinig bedrijfsartsen

Waarom storten we ons toch nog niet massaal op preventie? Dat heeft vooral te maken met de grote hoeveelheid werk. In het derde kwartaal van 2019 hadden 9 miljoen mensen in Nederland betaald werk. Er is daardoor enorm veel vraag naar bedrijfsartsen, zowel voor het begeleiden van zieke werknemers, als voor het leveren van advies en ondersteuning bij preventie. Tegelijkertijd neemt het aantal bedrijfsartsen af, ondanks de toename van artsen die starten met de opleiding tot bedrijfsarts. Ook beroepsvereniging NVAB uit zorgen over de instroom van nieuwe bedrijfsartsen, naar aanleiding van het recente Capaciteitsplan. Daaruit blijkt dat er jaarlijks 250 nieuwe bedrijfsartsen nodig zijn om aan de toekomstige behoefte van werkend Nederland te blijven voldoen. Nu zijn dat er ongeveer 100 per jaar. Om dat tekort te ondervangen is de laatste jaren goed nagedacht over taakdelegatie en taakherschikking, zodat andere vakbekwame professionals bepaalde taken van de bedrijfsarts kunnen overnemen.

Wettelijke verplichting, concrete hulpvraag

Gaat dat het probleem oplossen? Deels, maar ik denk dat we op zoek moeten naar de kern van het probleem. Waar komt de grote vraag naar bedrijfsartsen vandaan? Er is een wettelijke verplichting voor werkgevers om hun personeel een bedrijfsarts te laten consulteren als zij meer dan 6 weken ziek zijn. Daarna is protocollair vastgelegd hoe vaak wij minimaal de werknemer moeten zien. Helpt dit bij het behalen van ons doel, het duurzaam inzetbaar houden van de Nederlandse beroepsbevolking? Vast en zeker, maar ik wil hier graag een stap verder denken: wat gebeurt er als de wettelijke verplichting van verzuimbegeleiding verdwijnt? Als het gesprek tussen werkgever en werknemer en onderling vertrouwen centraal komen te staan na een ziekmelding? Als mensen enkel nog de bedrijfsarts consulteren bij een concrete hulpvraag, bijvoorbeeld omdat werkgever of werknemer nog vragen heeft of als een werknemer niet wil bespreken wat hem of haar mankeert, een recht dat uiteraard behouden moet blijven?

Aan de slag voor álle werkenden

Als de wettelijke verplichting verdwijnt, zal de werkdruk afnemen. Ook de effectiviteit van het consult zal hierdoor sterk toenemen. Bedrijfsartsen krijgen extra tijd om zich te richten op hun echte taak: zorgen voor duurzame inzetbaarheid voor alle werknemers. Ze kunnen hierdoor ook nog eens hun scope verbreden en er voortaan ook zijn voor werkenden die nu geen recht hebben op bedrijfsgeneeskundige zorg, zoals studenten en ondernemers. Deze mensen kunnen zich nu enkel richten tot de huisarts, en dat is nu eenmaal geen expert in relatie tussen werk en gezondheid.

Gedachte-experiment

Ik weet het, het zijn reuzenstappen die ik zet. De wet zou er zelfs voor aangepast moeten worden. Maar het gedachte-experiment blijft mij intrigeren: moet een bedrijfsarts louter werken voor de werknemer van een bedrijf? Of hoort de bedrijfsarts net als de huisarts, midden in de maatschappij te staan, als steun en toeverlaat voor iedereen die wil werken en kan werken? Wat vind jij?

______________________________________________________________________

Deze blogpost werd geschreven door Stefan van Vuuren, arts in opleiding tot bedrijfsarts bij Zorg van de Zaak en ambassadeur van Bedrijfsarts worden.

Lees ook zijn recente artikel voor het TBV over dit onderwerp: ‘Nieuwe generatie, nieuwe kansen‘.

Gepubliceerd op: 23 januari 2020