‘Je ziet zo veel meer dan de bubbel van het ziekenhuis’

Als je vijf jaar geleden aan geneeskundestudent Jilke Speulman had gevraagd of hij bedrijfsarts wil worden, had hij absoluut ‘nee’ gezegd. Toch zit hij nu in het derde jaar van zijn opleiding bedrijfsgeneeskunde en heeft hij geen moment spijt van zijn keuze. ‘Zonder te snijden of pillen te geven, kun je ook mensen helpen.’

Imagoprobleem

‘De laatste jaren kiezen weer meer geneeskundestudenten voor bedrijfsgeneeskunde, maar het vak heeft nog steeds een imagoprobleem,’ vindt Jilke Speulman, arts in opleiding tot specialist arbeids- en bedrijfsgeneeskunde bij het Arbo Gezondheidscentrum. Het imagoprobleem ontstaat volgens hem tijdens de opleiding geneeskunde. De artsen die geneeskundestudenten opleiden zijn vooral specialist in het ziekenhuis of huisarts. ‘Vaak zijn ze niet genoeg bekend met het vak van een bedrijfsarts en wordt het dus ook weinig overgebracht op de studenten. Aan het eind van mijn studie had ik in ieder geval geen idee wat het werk van een bedrijfsarts echt inhoudt.’

Nieuwe inzichten                          

Het was tijdens zijn laatste coschap van de opleiding, dat Jilke gebeld werd door een kennis die zelf bedrijfsarts is. ‘Of ik eens wilde komen praten bij het Arbo Gezondheidscentrum.’ Dit vakgebied heeft hij niet eerder overwogen. Toch groeit zijn enthousiasme tijdens dit kennismakingsgesprek met elke minuut. Jilke krijgt meer inzicht in het werk van een bedrijfsarts en wat het werk inhoudt. Hij besluit het een kans te geven en gaat aan de slag als basisarts bij het Arbo Gezondheidscentrum. Dit bevalt zo goed, dat hij na een jaar van start gaat als arts in opleiding tot specialist arbeids- en bedrijfsgeneeskunde.

Van ziekte naar mogelijkheden                           

Inmiddels zit hij in het derde jaar van zijn opleiding tot bedrijfsarts en heeft hij geen moment spijt van zijn keuze. ‘Als bedrijfsarts ben je vaak op een intensieve manier betrokken in een heftige fase van iemands leven. Je kan je beperken tot adviseren over re-integratie, maar door een stap extra te zetten en te kijken wat iemand écht nodig heeft, maak je het werk zo veel leuker en interessanter.

In mijn opleiding leer ik om een ziekte om te zetten naar mogelijkheden. Het is dan niet meer zo belangrijk hoe bijvoorbeeld de ziekte van Crohn pathologisch werkt, maar wel hoe iemand functioneert met zo’n ziekte. Ook leer ik meer over wettelijke kaders en regelgeving en hoe je die in de praktijk kan gebruiken zodat werknemers en werkgevers krijgen wat ze nodig hebben.’

Preventie

Daarnaast is preventie een belangrijk onderdeel van het werk van een bedrijfsarts. ‘Je haakt niet alleen aan op het moment dat mensen ziek zijn geworden, maar leert wat je kunt doen om ervoor te zorgen dat mensen niet op grote schaal uitvallen binnen een organisatie. Je leert epidemiologisch kijken en geeft medisch advies aan organisaties. Het was voor mij een fijne verrassing dat dit ook onderdeel van het werk is.’

De vloer op

Alle kennis die Jilke opdoet tijdens de opleiding, kan hij direct toepassen in de praktijk. Zoals laatst, bij een fabriek waar voedsel wordt verwerkt. ‘Voordat wij met ons team, een praktijkondersteuner, arbeidsdeskundige en casemanager, hier aan de slag gingen, was het ziekteverzuim 19%. Binnen een jaar hebben we dit weten terug te brengen naar 9%. Tijdens de gesprekken zag Jilke dat de werknemers gepassioneerd waren over hun werk, maar dat regelmaat en ritme cruciaal waren. ‘Iets waar de werkgever niet altijd in tegemoet kwam.’ Ook merkte Jilke tijdens een rondleiding op dat er veel lawaai was in de fabriek. ‘Met een paar korte interventies en adviezen boekten we veel medische winst. Zonder te snijden of pillen te geven, kun je ook mensen helpen.‘ Uiteindelijk laten Jilke en zijn collega’s tevreden werknemers én een tevreden werkgever achter.

Levensvreugde terugvinden               

‘Als bedrijfsarts gaat mijn aandacht verder dan alleen medische interventies en behandelingen; het draait om het totale welzijn van de persoon.’ Jilke legt uit dat in de bedrijfsgeneeskunde andere maatstaven gelden dan in het ziekenhuis. Levensgeluk, zingeving, dagelijkse routine en meedoen in de maatschappij spelen een centrale rol. ‘Het gaat niet alleen om het succesvol afronden van medische procedures zoals een operatie, maar vooral om het herstel van functionaliteit en levenskwaliteit.’

Een voorbeeld hiervan is de begeleiding van een vrouw die plotseling doof werd. ‘Zij kreeg mentale problemen omdat ze niet kon accepteren dat haar werk niet meer lukte. Uiteindelijk vond ze een nieuwe passende werkomgeving in de thuiszorg bij veelal ook dove ouderen en dit bracht haar levensvreugde terug. Het toonde mij de impact die mijn werk als (bijna) bedrijfsarts kan hebben.

Meer dan de ziekenhuis-bubbel

Als geneeskundestudenten breder willen kijken dan alleen geneeskunde, maar ook geïnteresseerd zijn in ondernemerschap en een praktische adviserende rol in een commerciële markt, moeten zij bedrijfsgeneeskunde zeker overwegen, vindt Jilke. ‘En daarnaast sta je als bedrijfsarts midden in de maatschappij. De ene dag spreek je een advocaat en dan weer een schoonmaker. Je ziet zo veel meer dan de bubbel van het ziekenhuis. Het is echt heel erg leuk werk.’